Polskie poznawanie świata

Tadeusz Smoleński - pierwszy polski egiptolog

Zobacz także Starożytny Egipt - okres predynastyczny

Tadeusz Smoleński - pierwszy polski egiptolog

Tadeusz Smoleński, pierwszy polski egiptolog (źródło: publikacja (źródło: publikacja Śliwa J., Zinkow L., Tadeusz Smoleński 1884-1909 pisma naukowe i publicystyczne, Kraków 2010: str. 106; zdjęcie udostępnione przez

W XIX wieku panowało przekonanie, że pobyt w Egipcie ze względu na odmienny klimat miał właściwości lecznicze. Zwłaszcza w przypadku chorób dróg oddechowych.

 

Niska wilgotność powietrza miała dawać chorym wytchnienie i szanse na rekonwalescencję. Wśród ludzi przebywających w celach leczniczych w Egipcie znajdowali się także tacy, którzy wykazywali zainteresowanie dawną sztuką. Do takich osób można zaliczyć Łukasza Dobrzańskiego, o którym wiadomo niewiele, jednak można domniemywać, iż w czasie swojego pobytu nad Nilem w 1895 roku przeprowadził prace archeologiczne w Koptos i pozyskał artefakty, z których jeden zachował się w zbiorach Muzeum w Wiedniu (nr inw 6296).

Drugą taką osobą, o której wiadomo już znacznie więcej, był Tadeusz Samuel Smoleński, urodzony w 1884 roku w Jaworzu (wieś koło Bielska-Białej). Egzaminy maturalne przeszedł w III Gimnazjum w Krakowie w 1902 roku. Następnie rozpoczął studia z zakresu historii i geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1904 roku zdiagnozowano u Tadeusza Smoleńskiego chorobę płuc. Podjęte leczenie w uzdrowiskach w Rabce, a następnie w Zakopanem nie przyniosły poprawy. Jedynym ratunkiem wydawał się wtedy wyjazd na dalsze leczenie do Egiptu i w ten oto sposób Smoleński w 1905 roku znalazł się w Kairze.

Dzięki skromnemu wsparciu rodziny i krakowskiej Akademii Umiejętności Polak rozpoczął studia egiptologiczne pod kierunkiem Gastona Maspero (1846-1916), słynnego francuskiego archeologa, który w tamtym czasie kierował egipską Służbą Starożytności i Muzeum Egipskim w Kairze. Przez kolejne 4 lata uczył się odczytywać starożytne pisma egipskie, prowadził badania wykopaliskowe, był sekretarzem-pomocnikiem komitetu organizacyjnego kongresu archeologii klasycznej, który odbył się w Kairze w 1909 roku, a na który zjechało się około 900 archeologów. Smoleński pisał także rozprawę doktorską, której niestety nie udało mu się ukończyć. Zmarł w 1909 roku, wyczerpany upałami i trudami związanymi z organizacją kongresu. Miał wtedy 25 lat. Mógł się jednak poszczycić imponującym dorobkiem naukowym. Gaston Maspero tak pisał o Tadeuszu Smoleńskim:

 

... „nigdy w czasie mej działalności nie zdarzyło mi się spotkać ucznia tak szybko i nagle przyswajającego sobie zasady naszej nauki. Po ośmiu miesiącach był on już w stanie odcyfrowywać i interpretować poprawnie napisy na pomnikach” ...

(J. Śliwa Badacze, kolekcjonerzy, podróżnicy studia z dziejów zainteresowań starożytniczych, Kraków 2012: 63)

 

Tadeusz Smoleński pozostawił po sobie około 260 publikacji, co jest osiągnięciem niebywałym zważywszy młody wiek badacza. Na zlecenie Gastona Maspero prowadził badania wykopaliskowe w Szarunie i Gamhud, a zabytki pozyskane w czasie tych prac zdobią wystawy w Muzeach w Krakowie, Budapeszcie, Wiedniu, Amsterdamie i innych. Pamięć o dokonaniach Tadeusza Smoleńskiego z czasem uległa zatarciu, dopiero wysiłkiem prof. Joachima Śliwy i dr Leszka Zinkowa w ostatnich latach ukazała się książka prezentująca niesamowite osiągnięcia pierwszego polskiego egiptologa.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.