Polskie poznawanie świata
Deir El-Medina
Deir El-Medina
Deir el-Medina to współczesna nazwa osady usytuowanej w niewielkiej dolinie w Tebach Zachodnich, będącą jedną z lepiej poznanych stanowisk starożytnych. Osada, zwana w starożytności Set Nefer - „Piękne Miejsce” i Set Maat – „Miejsce Prawdy” założona została w czasach panowania Totmesa I – trzeciego władcy XVIII dynastii.
Jej mieszkańcami byli budowniczowie, rzemieślnicy i artyści pracujący w Dolinie Królów i Dolinie Królowych przy konstrukcji i dekorowaniu królewskich grobowców oraz ich rodziny. Mieszkańcy wioski podlegali bezpośrednio wezyrowi i faraonowi i cieszyli się specjalnymi przywilejami. Osada zajmowała obszar 50 x 132 m i obejmowała około 70 domów zbudowanych z kamienia, o niemal identycznym układzie wewnętrznym pomieszczeń.
Na podstawie licznych obiektów odkrytych na stanowisku w toku kolejnych sezonów wykopaliskowych udało się lepiej zrozumieć ówczesnych mieszkańców Egiptu. Liczne przedmioty użytkowe pozwoliły dość dobrze odtworzyć codzienne życie mieszkańców wioski. Teksty spisane na papirusach i ostrakonach - organizację pracy, stosunki społeczne, obowiązujące prawo. Obiekty o znaczeniu kultowym dają wgląd w życie religijne mieszkańców – czczone bóstwa, obrzędy religijne
Obok zabudowy mieszkalnej stanowisko obejmuje również grobowce mieszkańców wioski, niektóre z nich bardzo bogato zdobione. Podczas wykopalisk odkryto kilkadziesiąt grobowców ze wspaniałymi malowidłami przedstawiającymi sceny z codziennego życia a także o tematyce mitologicznej i religijnej. W Deir el-Medina znajdują się również pozostałości obiektów kultowych – m.in. świątyni Amona i świątyni Hator wybudowanych przez Ramzesa II, świątyni Hathor wzniesionej w czasach panowania Seti I oraz kolejnej świątyni poświęconej tej bogini powstałej w czasach ptolemejskich znajdującej się wewnątrz murów opasujących osadę.
Wioska funkcjonowała przez cały okres Nowego Państwa ( ok. 1550-1069 p.n.e.). Została okresowo opuszczona w czasach amarneńskich, gdy faraon Amenhotep IV/Echnaton przeprowadził rewolucje religijną i wraz z całym dworem przeniósł się do nowo ufundowanego miasta Amarna. Mieszkańcy powrócili do osady po śmierci Echnatona i ponownym ustanowieniu stolicy w Tebach. Ostatecznie wioska została opuszczona pod koniec okresu Ramessydzkiego, a jej mieszkańcy „przesiedleni” do pobliskiego Medinet Habu – okręgu świątynnego Ramzesa III.
Pierwsze prace wykopaliskowe w Deir el-Medina prowadził w latach 1905-1909 włoski egiptolog Ernesto Schiaparelli a następnie od 1922 roku aż do roku 1947 przedstawiciel Francuskiego Instytutu Orientalistycznego (IFAO) Bernard Bruyère. W pracach wykopaliskowych prowadzonych przez Bruyère’a w 1934 roku wziął udział Kazimierz Michałowski. Były to jego pierwsze wykopaliska w Egipcie. Pozwoliły mu one poznać specyfikę pracy w Egipcie oraz organizację i metody wykopaliskowe stosowane w tym kraju przez Francuzów. Znaczna liczba zabytków znalezionych w Deir el-Medina w trakcie badań Bruyère’a zasiliła zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie. IFAO nadal prowadzi badania w Deir el-Medina.