Nowe Państwo
Wraz z początkiem panowania Ahmesa I - pierwszego faraona XVIII dynastii, Egipt wkroczył na drogę prowadzącą do osiągnięcia pozycji najpotężniejszego w owym czasie państwa w regionie. Ekspansja terytorialna Egiptu, zapoczątkowana w czasach Ahmensa, a kontynuowana przez jego następców, spowodowała znaczące przesunięcie jego granic.
Zwłaszcza Totmes I i Totmes III rozszerzyli granice królestwa – w głąb Nubii, po 4 kataraktę na południu i do rzeki Eufrat w Azji. Dynamicznie rozwijała się gospodarka, a działalność budowlana kolejnych władców jest po dziś dzień świadectwem ówczesnej potęgi kraju faraonów. Szczególnie Totmesa III, Hatszepsut i Amenhotepa III mieli na tym polu szczególne zasługi. Sytuacja taka utrzymała się aż do schyłku panowania XVIII dynastii. Władzę w kraju objął wówczas Amenhotep IV. Jego reformatorska działalność zachwiała stabilizacją państwa i doprowadziła do utraty znacznej części wpływów w Nubii i Syro-Palestynie. . Amenhotep IV, faworyzując solarne bóstwo – Atona, doprowadził do zamknięcia większości świątyń i nacjonalizacji ich majątków. Zmienił imię na Echnaton i przeniósł stolicę kraju do nowopowstałęgo miasta Achetaton. Dopiero jego następcy, między innymi Tutanchamon, którego grobowiec zawierający wspaniałe wyposażenie, odkrył w Dolinie Królów Howard Carter w 1922 roku, przywrócili starym bogom należą im pozycję, kapłanom oddali ich świątynie, a stolicę ponownie przenieśli do Teb. Kolejni władcy odbudowywali pozycję Egiptu, rozszerzając granice kraju oraz walcząc z nową potęgą – państwem Hetytów. Bitwa pod Kadesz, w której Ramzes II pokonał hetycką armię została przedstawiona na ścianach wspaniałej świątyni w Karnaku i sceny te można podziwiać do dziś. Ramzes buduje również w Delcie nowe miasto – Pi-Ramzes, i czyni je administracyjnym centrum kraju. W czasach panowania XX dynastii, której większość władców nosiła imię Ramzes, Egipt znów stopniowo traci status potęgi. Traci swe posiadłości w Azji i Nubii, a w kraju na skutek nadań ziemskich i tym samym stopniowego bogacenia się, coraz większa władza trafia w ręce kapłanów. Urząd arcykapłana boga Amona-Re w Tebach staje się dziedziczny, a tym samym niezależny od władzy królewskiej. Królewski skarbiec zaczął świecić pustkami. Rozpoczęły się niepokoje społeczne. Doszło do pierwszego odnotowanego w historii strajku – zbuntowali się robotnicy i rzemieślnicy wykonujący i dekorujący królewskie grobowce w Dolinie Królów, żądając dostaw należnych im produktów. Epoka świetności Egiptu stała się historią.
Architektura i sztuka
Czasy Nowego Państwa to okres największego rozwoju architektury monumentalnej. Kolejni władcy wznoszą świątynie kultu bóstw, swe grobowce oraz świątynie grobowe. Od czasów Totmesa I aż do końca Nowego Państwa grobowce władców wykuwane były w Dolinie Królów w Tebach Zachodnich. Zmiana spowodowana była nie tylko chęcią umieszczenia nekropoli w pobliżu nowej stolicy – Teb, ale miała także względy praktyczne – ukryte głęboko, niewidoczne grobowce miały lepiej niż wspaniałe piramidy, chronić królewskie mumie i wyposażenie grobowe przed rabusiami. Grobowiec składał się z głęboko mieszczonej kaplicy grobowej, do której prowadziły korytarze i przedsionki. W czasach XVIII dynastii założenia grobowe miały kształt litery L, dla czasów XIX dynastii charakterystyczny jest układ z przesuniętą osią, a w czasach XX dynastii oś przebiegała prosto. Dekoracja ścian grobowców początkowo ograniczała się do ścian kaplicy grobowej, z czasem objęła również kaplice i korytarze. Na ścianach przedstawiano tzw. Księgi zaświatowe, przedstawiające podróż boga słońca przez świat podziemny. Najstarszą taką księgą był Amduat. Później pojawiły się również m.in. Księga Bram, Księga Dnia i Nocy, Księga Jaskiń, Litania Słoneczna. Dekoracja wykonana była w reliefie i malowana. Na niektórych ścianach w dalszym ciągu można zobaczyć wykonane czerwonym kolorem szkice przedstawień, które artyści następnie wykuwali i zdobili. Bogato dekorowane były również sarkofagi, a o bogactwach, które składano wraz ze zmarłym władcą daje pojęcie wyposażenie jedynego nieobrabowane grobowca w Dolinie Królów – grobu Tutanchamona. Z powstałych w tym czasie świątyń grobowych do naszych czasów zachowała się jedynie świątynia królowej Hatszepsut – jednej z nielicznych kobiet na tronie Egiptu. Obecny stan zabytku jest efektem wieloletniej pracy polskich konserwatorów.
Zarówno rzeźba, jak i malowidła okresu Nowego Państwa charakteryzują się miękką linią, dokładnym oddaniem detali, i pewnym idealizmem. W tzw. okresie amarneńskim styl przedstawień uległ zmianie. Przedstawienie były bardziej realistyczne, mniej formalne. Przedstawienia postaci o szerokich biodrach i wydłużonej głowie są charakterystyczne dla dworskiej sztuki tego okresu.
Świątynia czasów nowego Państwa składała się z szeregu dziedzińców oddzielonych od siebie wielkimi pylonami, sali hypostylowej lasem kolumn, sali na świętą barkę dla bóstwa oraz sanktuarium. Świątynie takie powstawały w całym Egipcie, ale te najbardziej znane znajdują się w Luksorze i Karnaku. Ściany świątyń pokrywała reliefowa dekoracja z przedstawieniami bóstw i scen kultu. Na dziedzińcach ustawiano obeliski i liczne posągi władców.
Nowopaństwowa ceramika charakteryzuje się malowaną dekoracją, niekiedy składającą się jedynie z pionowych lub poziomych linii, niekiedy bardzo rozbudowaną, z przedstawieniami geometrycznymi i floralnymi.
W czasach XVIII dynastii pojawiają się w Egipcie pierwsze wyroby ze szkła. Powstawały z niego głównie naczynia, ale także elementy biżuterii, posągów i innych przedmiotów. Nie było to szkło jakie znamy dziś – przeźroczyste i jednolite, ale nieprzejrzyste i kolorowe.