Polskie poznawanie świata

Nowe Państwo

Zobacz także Starożytny Egipt - Religia

Nowe Państwo

Wraz z początkiem panowania Ahmesa I - pierwszego faraona XVIII dynastii, Egipt wkroczył na drogę prowadzącą do osiągnięcia pozycji najpotężniejszego w owym czasie państwa w regionie. Ekspansja terytorialna Egiptu, zapoczątkowana w czasach Ahmensa, a kontynuowana przez jego następców, spowodowała znaczące przesunięcie jego granic.

 

Zwłaszcza Totmes I i Totmes III rozszerzyli granice królestwa – w głąb Nubii, po 4 kataraktę na południu i do rzeki Eufrat w Azji. Dynamicznie rozwijała się gospodarka, a działalność budowlana kolejnych władców jest po dziś dzień świadectwem ówczesnej potęgi kraju faraonów. Szczególnie Totmesa III, Hatszepsut i Amenhotepa III mieli na tym polu szczególne zasługi. Sytuacja taka utrzymała się aż do schyłku panowania XVIII dynastii. Władzę w kraju objął wówczas Amenhotep IV. Jego reformatorska działalność zachwiała stabilizacją państwa i doprowadziła do utraty znacznej części wpływów w Nubii i Syro-Palestynie. . Amenhotep IV, faworyzując solarne bóstwo – Atona, doprowadził do zamknięcia większości świątyń i nacjonalizacji ich majątków. Zmienił imię na Echnaton i przeniósł stolicę kraju do nowopowstałęgo miasta Achetaton. Dopiero jego następcy, między innymi Tutanchamon, którego grobowiec zawierający wspaniałe wyposażenie, odkrył w Dolinie Królów Howard Carter w 1922 roku, przywrócili starym bogom należą im pozycję, kapłanom oddali ich świątynie, a stolicę ponownie przenieśli do Teb. Kolejni władcy odbudowywali pozycję Egiptu, rozszerzając granice kraju oraz walcząc z nową potęgą – państwem Hetytów. Bitwa pod Kadesz, w której Ramzes II pokonał hetycką armię została przedstawiona na ścianach wspaniałej świątyni w Karnaku i sceny te można podziwiać do dziś. Ramzes buduje również w Delcie nowe miasto – Pi-Ramzes, i czyni je administracyjnym centrum kraju. W czasach panowania XX dynastii, której większość władców nosiła imię Ramzes, Egipt znów stopniowo traci status potęgi. Traci swe posiadłości w Azji i Nubii, a w kraju na skutek nadań ziemskich i tym samym stopniowego bogacenia się, coraz większa władza trafia w ręce kapłanów. Urząd arcykapłana boga Amona-Re w Tebach staje się dziedziczny, a tym samym niezależny od władzy królewskiej. Królewski skarbiec zaczął świecić pustkami. Rozpoczęły się niepokoje społeczne. Doszło do pierwszego odnotowanego w historii strajku – zbuntowali się robotnicy i rzemieślnicy wykonujący i dekorujący królewskie grobowce w Dolinie Królów, żądając dostaw należnych im produktów. Epoka świetności Egiptu stała się historią.


Architektura i sztuka

Czasy Nowego Państwa to okres największego rozwoju architektury monumentalnej. Kolejni władcy wznoszą świątynie kultu bóstw, swe grobowce oraz świątynie grobowe. Od czasów Totmesa I aż do końca Nowego Państwa grobowce władców wykuwane były w Dolinie Królów w Tebach Zachodnich. Zmiana spowodowana była nie tylko chęcią umieszczenia nekropoli w pobliżu nowej stolicy – Teb, ale miała także względy praktyczne – ukryte głęboko, niewidoczne grobowce miały lepiej niż wspaniałe piramidy, chronić królewskie mumie i wyposażenie grobowe przed rabusiami. Grobowiec składał się z głęboko mieszczonej kaplicy grobowej, do której prowadziły korytarze i przedsionki. W czasach XVIII dynastii założenia grobowe miały kształt litery L, dla czasów XIX dynastii charakterystyczny jest układ z przesuniętą osią, a w czasach XX dynastii oś przebiegała prosto. Dekoracja ścian grobowców początkowo ograniczała się do ścian kaplicy grobowej, z czasem objęła również kaplice i korytarze. Na ścianach przedstawiano tzw. Księgi zaświatowe, przedstawiające podróż boga słońca przez świat podziemny. Najstarszą taką księgą był Amduat. Później pojawiły się również m.in. Księga Bram, Księga Dnia i Nocy, Księga Jaskiń, Litania Słoneczna. Dekoracja wykonana była w reliefie i malowana. Na niektórych ścianach w dalszym ciągu można zobaczyć wykonane czerwonym kolorem szkice przedstawień, które artyści następnie wykuwali i zdobili. Bogato dekorowane były również sarkofagi, a o bogactwach, które składano wraz ze zmarłym władcą daje pojęcie wyposażenie jedynego nieobrabowane grobowca w Dolinie Królów – grobu Tutanchamona. Z powstałych w tym czasie świątyń grobowych do naszych czasów zachowała się jedynie świątynia królowej Hatszepsut – jednej z nielicznych kobiet na tronie Egiptu. Obecny stan zabytku jest efektem wieloletniej pracy polskich konserwatorów.

Zarówno rzeźba, jak i malowidła okresu Nowego Państwa charakteryzują się miękką linią, dokładnym oddaniem detali, i pewnym idealizmem. W tzw. okresie amarneńskim styl przedstawień uległ zmianie. Przedstawienie były bardziej realistyczne, mniej formalne. Przedstawienia postaci o szerokich biodrach i wydłużonej głowie są charakterystyczne dla dworskiej sztuki tego okresu.

Świątynia czasów nowego Państwa składała się z szeregu dziedzińców oddzielonych od siebie wielkimi pylonami, sali hypostylowej lasem kolumn, sali na świętą barkę dla bóstwa oraz sanktuarium. Świątynie takie powstawały w całym Egipcie, ale te najbardziej znane znajdują się w Luksorze i Karnaku. Ściany świątyń pokrywała reliefowa dekoracja z przedstawieniami bóstw i scen kultu. Na dziedzińcach ustawiano obeliski i liczne posągi władców.

Nowopaństwowa ceramika charakteryzuje się malowaną dekoracją, niekiedy składającą się jedynie z pionowych lub poziomych linii, niekiedy bardzo rozbudowaną, z przedstawieniami geometrycznymi i floralnymi.

W czasach XVIII dynastii pojawiają się w Egipcie pierwsze wyroby ze szkła. Powstawały z niego głównie naczynia, ale także elementy biżuterii, posągów i innych przedmiotów. Nie było to szkło jakie znamy dziś – przeźroczyste i jednolite, ale nieprzejrzyste i kolorowe.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.