Polskie poznawanie świata

Pozyskane zbiory

Zobacz także Stefan Szolc-Rogoziński

Pozyskane zbiory

Źródło: Zachorowska M., Kamocki J., Stefan Szolc-Rogoziński Badania i kolekcja afrykańska z lat 1882do 1890, Kraków 1984, s.28 (wcześniej „Kłosy”).

Obok publikacji książkowych i relacji naukowych plonem wypraw były także artefakty ówczesnej kultury afrykańskiej pozyskiwane zarówno podczas podróży do Afryki jak i w Kamerunie i Gabonie.1 W II poł. XIX wieku tego rodzaju działalność nie była w Polsce zbyt popularna.


Dlatego kolekcja zbiorów Pierwszej Polskiej Wyprawy Naukowej do Afryki ma swoje znaczenie zarówno z racji metryki jej powstania jak i różnorodności. Katalog zachowanej do dziś „Kolekcji Stefana Szolc Rogozińskiego” liczy około 300 sztuk.

Z racji zorganizowania w stulecie wyprawy dużej wystawy ukazującej dokonania wyprawy S. Rogozińskiego przeprowadzono sumienne scontrum tych zbiorów. Według dostępnych nam danych zgromadzono w sumie kolekcje licząca około 370 obiektów. Do dziś zachowało się w niej 303 sztuki: 216 w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, 86 w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie i jeden okaz w Muzeum Narodowym w Szczecinie.2 Zbiory te znalazły się współcześnie w kilku miejscach – w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Szczecinie oraz w Katedrze Antropologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Cześć kolekcji i pamiątek po wyprawie oraz pamiątek rodzinnych po S. Rogozińskim znajduje się w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej w Kaliszu. Według „Katalogu…” są to najczęściej przedmioty codziennego użytków tamtejszej ludności (ceramika, kosze i koszyki, łyżki, naczynia z tykw, maty itp.). Jest ich 82 szt. Broń i oporządzenie 46 szt. narzędzia pracy związane z rolnictwem i rybołówstwem – 23 szt., ubiory i ozdoby – 67 szt. , instrumenty muzyczne 20 szt. i in., - symbole władzy, środki płatnicze itp. Dość szeroki i różnorodny zestaw przedmiotów ukazuje miejscową kulturę w sposób prawie monograficzny.3 Zbiory te dotyczą głównie grupy Duala zamieszkającej pierwotnie okolice tego miasta.4 Część z nich została pozyskana także w trakcie podróży statkiem do Kamerunu – w Liberii i na Wybrzeżu Kości Słoniowej ale i z Gabonu. Pobyt nasz w Gabonie trwał około trzech tygodni, użyliśmy czasu tego na gromadzenie zbiorów etnograficznych i antropologicznych, które następnie wysłane zostały do Krakowa.5 Tę część kolekcji („krakowską”) łączy się zwykle z nazwiskiem S. Rogozińskiego. Trafiły one pierwotnie do Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie - tam także trafiły liczne zbiory przyrodnicze. Natomiast zbiory antropologiczne trafiły do tamtejszej Akademii Umiejętności. Trzeba jednak zaznaczyć, że niestety część zbiorów zaginęła przez lata jakie upłynęły od ich zgromadzenia w Afryce i transportu do Polski.

Z kolei zbiory zgromadzone w Afryce przez L. Janikowskiego zostały przekazane do Warszawy. Z czasem znalazły się w tamtejszym Muzeum Etnograficznym. Niestety ta część kolekcji Pierwszej Polskiej Wyprawy do Afryki (uzupełniana przez L. Janikowskiego w trakcie jego kolejnych podróży) spłonęła wraz z Muzeum w 1939 roku.

 

1 Temat ten był kontynuowany przez S. Rogozińskiego także podczas pobytu na Fernando Po.

2 Mowa tutaj tylko o zbiorach etnograficznych. Spuścizna przekazana przez rodzinę L. Janikowskiego była liczniejsza zawierała m.in. liczne fotografie i dokumenty, ale także zbiory etnograficzne. Te ostatnie trafiły prawdopodobnie do zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie w roku 1952 w ramach tzw. scalania czy przejęcia zbiorów pozaeuropejskich ze Szczecina.

3 Szczegółowy wykaz zob. M. Zachorowska, J. Kamocki, op.cit. s.33-47

4 W skład opisanej wyżej kolekcji wchodzą także przedmioty pozyskane przez S. Rogozińskiego podczas jego pobytu na Fernando Po.

5 S. S. Rogoziński, Pod równikiem, Kraków 1886, s 122.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.