Gwiazda Polarna
Korzystanie przez żeglarzy z przyrządów nawigacyjnych, periplusów i locji znacznie skróciło czas trwania rejsu i dało pewność dotarcia do celu, bez błądzenia po morzu.
W dzień było to możliwe dzięki pomiarom dokonywanym według położenia słońca, natomiast w nocy stało się to możliwe dzięki ustaleniu położenia gwiazdy polarnej. Gwiazda Polarna, zwana także Biegunową, jest widoczna gołym (nieuzbrojonym w żaden przyrząd obserwacyjny) okiem gwiazdą, położoną najbliżej bieguna północnego nieba. Na to, która z gwiazd jest obecnie Gwiazdą Polarną, ma wpływ precesja osi ziemskiej (precesja jest to „wyprzedzenie”, wywołane ruchem osi ziemskiej po stożku o osi prostopadłej do płaszczyzny orbity ziemskiej, co powoduje przesuwanie punktu tzw. równonocy wiosennej wśród gwiazd w kierunku ze wschodu na zachód z prędkością 50’26” rocznie.
Oznacza to, że co 2100 lat punkt równonocy przechodzi do następnego gwiazdozbioru i znaku zodiaku. Dzięki wzajemnemu oddziaływaniu na siebie Słońca i Księżyca, oś Ziemi opisuje w przestrzeni kosmicznej stożek w ciągu około 25 700 lat co sprawia, że zmienia się wygląd sfery niebieskiej nad Ziemią). Obecnie gwiazdą polarną jest najjaśniejsza gwiazda Małej Niedźwiedzicy (Małego Wozu): Polaris alfa Ursae Minoris. Jest to gwiazda potrójna o wielkości gwiazdowej 1,97m, leżąca około 430 lat świetlnych od Słońca. W 1780 roku William Herschel odkrył przy pomocy skonstruowanego przez siebie teleskopu, że są to dwie gwiazdy. Trzecią gwiazdę wchodzącą w skład tego systemu odkryto w XX wieku na podstawie wpływu grawitacyjnego, jaki wywiera na główną gwiazdę układu, jednak ze względu na to, iż znajduje się bardzo blisko niej i niknie w jej blasku, udało się ją bezpośrednio dostrzec dopiero w 2005 roku za pomocą teleskopu Hubble'a. Żeby znaleźć Gwiazdę Polarną należy posłużyć się jedną z dwóch metod:
- Pierwszą metodą jest odnalezienie Wielkiego Wozu (część gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy), następnie należy odcinek między jego "tylnymi kołami" przedłużyć 5 razy "w górę". Na końcu tej linii znajduje się Gwiazda Polarna.
- Drugą metodą jest odszukanie Kasjopei - charakterystycznego gwiazdozbioru w kształcie litery W. Gwiazda Polarna znajduje się w odległości 2 szerokości wspomnianej litery W nad Kasjopeą. Nie jest to pomiar zbyt dokładny i obarczony dużym błędem, tym nie mniej w przypadku, gdy nie można znaleźć Wielkiego Wozu można spróbować odszukać Kasjopeję.