Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Podróżnik
odkrywca – zdobywca – naukowiec

 

Wybór ilustracji – Piotr Flaga, Katarzyna Podyma

Teksty podpisów i komentarzy – Katarzyna Podyma 

0 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Wędrujemy długimi drogami, pokonujemy rzeki i morza, by zobaczyć to, czego nie doceniamy, gdy jest tuż koło nas [...]. Dzieje się tak [...] dlatego, że każde pragnienie traci swą intensywność, gdy jest zbyt łatwe do zaspokojenia, lub dlatego, że odkładamy na później obejrzenie tego, co w każdej chwili możemy zobaczyć, będąc pewni, że często będziemy w pobliżu tego.

Pliniusz Młodszy

1 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Człowiek z Cro-Magnon – pierwszy człowiek podróżnik?

Nazwa „człowiek z Cro-Magnon” nawiązuje do miejsca odkrycia pierwszych szkieletów – Abri de Cro-Magnon koło Dordogne we Francji w 1868 r.

Ślady archeologiczne pochodzą z górnego paleolitu (43 000–10 000 lat p.n.e.).

Rekonstrukcja grupy (kobieta i dziecko).

2 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Ötzi – człowiek lodu – podróżnik z konieczności?

Przydomek pochodzi od nazwy miejsca, w którym został znaleziony – doliny Ötztal w południowym Tyrolu. Zmarł około 3300 lat p.n.e.

W lutym 2011 roku zakończono prace rekonstrukcyjne za pomocą metod stosowanych w kryminalistyce.

Rekonstrukcja – Kennis: © South Tyrol Museum of Archaeology/Augustin Ochsenreiter

3 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Członkowie ekspedycji królowej Hatszepsut do kraju Punt.

Relief ze świątyni grobowej w Deir el-Bahari, Egipt.

4 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Lorenzo Costa, „Statek Argonautów”

1484–1490

Argonauci – w mitologii greckiej uczestnicy wyprawy po „złote runo”. Bohaterowie greccy, którzy pod wodzą Jazona wyruszyli na statku „Argo” w kierunku Kolchidy po sierść i skórę mitycznego skrzydlatego barana Chrysomallosa.

5 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Kaspar Amort, Melchior Küsel, „Orfeusz z lirą na statku Argonautów”

Grafika, 1662 rok

6 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Ulisses i syreny”

Mozaika z Muzeum Bardo, Tunis

II wiek n.e.

Ulisses (gr. Odyseusz) – bohater „Odysei”, eposu heroicznego przypisywanego Homerowi, datowanego na VIII wiek p.n.e. Epos opisuje przygody głównego bohatera w drodze powrotnej z wojny trojańskiej do Itaki. Jedna z opowieści mówi o spotkaniu z syrenami – pół kobietami, pół ptakami – zwodzącymi żeglarzy swym śpiewem. 

7 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Eole”

Tapiseria, Aubusson, około 1650 roku

Okręty Odyseusza zatrzymały się na wyspie boga wiatrów – Eola. Ten podarował Odyseuszowi worek z nakazem, aby nie otwierał go aż do powrotu do ojczyzny. Otwarcie worka spowodowało uwolnienie rozszalałych wiatrów, które zepchnęły statek z powrotem na wyspę Eola.

8 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Mistrz Eneidy, „Zjawa Kreuzy ukazuje się Eneaszowi i nakazuje mu płynąć do Italii”

Około 1530 roku

„Eneida” – poemat Wergiliusza opisujący historię Trojańczyka, legendarnego protoplasty Rzymu – Eneasza, 119 rok n.e.

9 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Relief z kolumny Trajana odwzorowany przez Conrada Cichoriusa

Tablica LVIII: „Podróż Trajana”

Rzeźba: przypisywana Apollodorusowi, 113 rok n.e.

Grafika: Conrad Cichorius, 1900 rok

10 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Manuskrypt zawierający „Periegesis tes Hellados” Pauzaniasza

Biblioteca Medicea Laurenziana

1485 rok

Pauzaniasz zawarł w „Wędrówkach…” relacje ze swoich podróży. W formie przewodnika opisał greckie krainy, podając informacje o zabytkach, ciekawych miejscach oraz lokalnych kultach.

11 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Wikingowie na łodzi drakkar, 1100 rok

Florian Mazel, „Fodalités, 888–1180”, s. 33

Wikingowie – lud skandynawski, którego wojownicy od VIII wieku wyprawiali się w celach kupieckich, osadniczych i rabunkowych w dalekie podróże morskie i lądowe.

12 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Król Filip August przybywa do Palestyny”

Detal miniatury

Mahiet, Mistrz Mszału z Cambrai

Po 1332 roku, przed 1350 rokiem

13 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Ludwik IX w czasie krucjaty”

Guillaume de Saint-Pathus, „Życie i cuda świętego Ludwika”

XIII wiek

14 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Yahyâ ibn Mahmûd, „Karawana pielgrzymów”

Ilustracja do podróży Ibn Battuty

Miniatura pochodzi z manuskryptu „Maqâmât” Al-Harîrîego

1236–1237

Bibliothèque Nationale de France

15 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Podróże Marca Polo”

Autor nieznany, 1324 rok

Miniatura pochodzi z książki „Podróże Marca Polo” („Il Milione”), w oryginale opublikowanej za życia podróżnika (1254–1324), często reprodukowanej i tłumaczonej.

16 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Chosrow przybywa do pałacu Szirina”

Styl turkmeński, Tebriz, koniec XV wieku

Ilustracja średniowiecznego perskiego romansu, którego bohaterami byli Chosrow II Parwiz i Szirin.

17 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Jan van Scorel, „Pięciu członków Bractwa Pielgrzymów Jerozolimskich”

Około 1541 roku

Jan van Scorel odbył trwającą cztery lata podróż po Europie, a następnie pielgrzymował przez Cypr, Rodos i Kretę do Jerozolimy. Papież Hadrian VI powołał go na stanowisko konserwatora papieskiej kolekcji sztuki antycznej jako następcę Rafaela.

18 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Christian Ruben, „Kolumb spogląda na Nowy Świat”

przed 1875 rokiem

Kolumb nie dotarł do Indii i nie odkrył Ameryki, przed nim byli inni podróżnicy. Brak zapotrzebowania Europy na ich odkrycia spowodował, że to właśnie on spojrzał na Nowy Świat „po raz pierwszy”.

19 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Kolumb dociera do wybrzeży Indii Zachodnich”

Ilustracja z drugiego tomu wydawnictwa „Człowiek i Ziemia”

Élisée Reclus, „La Nouvelle Géographie universelle, la terre et les hommes”, 1875–1894

Umierając w 1506 roku, Kolumb nadal myślał, że w 1492 roku dopłynął do Indii.

20 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Rycina przedstawiająca konkwistadorów:
Diego de Almagro i Francisco Pizarro w Kastylii

Guaman Poma, „Nueva corónica y buen gobierno”, 1615 rok

Terminem „konkwista” określa się zbrojne wyprawy organizowane od końca XV wieku w celu podboju i podporządkowania Hiszpanii nowo odkrytych terenów w obu Amerykach, Afryce i Indiach.

21 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Hiszpańska zbroja konkwistadora

Zbiory Muzeum Pałacu w Valetcie, Malta

22 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

William Henry Powell, „Odkrycie Missisipi przez de Soto”, 1853 rok

Hernando de Soto uważany jest za pierwszego Europejczyka, który zbadał obszar Florydy oraz zobaczył rzekę Missisipi w 1541 roku.

23 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Zhang Lu, „Podróżnik kontemplujący wodospad”

1500–1525

Zhang Lu był kontynuatorem innowacji swojego mistrza – Wu Wei – w sposobie ukazywania postaci ludzkich, które malowano na tle przyrody.

24 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Barbarzyńcy z południa”

Przedstawienie atrybuowane Kano Domi

1593–1600

Sztuka nanban powstała pod wpływem bezpośredniego kontaktu kultury japońskiej z Zachodem.

W XVII wieku zaczęto określać tym terminem wszystko, co było zagraniczne.

25 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Jermak Timofiejewicz wraz z oddziałem Kozaków przekracza Ural w Tagil i wkracza do Azji”

1581–1585 (rysunek pochodzi z lat 1697–1703)

Timofiejewicz uważany jest za historycznego zdobywcę Syberii dla państwa moskiewskiego.

26 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Pomnik Samuela de Champlain 

Terrasse Dufferin, Quebec, Kanada

Samuel de Champlain był kolonizatorem Kanady i jej pierwszym gubernatorem. Określany jest mianem Ojca Nowej Francji. Kontynuując prace Jacques’a Cartiera, stworzył podwaliny pod francuskie imperium w Ameryce Północnej.

27 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

John Collier, „Ostatnia podróż Henry’ego Hudsona”

1881 rok

Henry Hudson był angielskim badaczem Arktyki. W trakcie prób odnalezienia północnego przejścia z Europy na Daleki Wschód dokonał wielu znaczących odkryć geograficznych.

28 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Nathaniel Dance-Holland, „Kapitan James Cook”

1775–1776

National Maritime Museum, Wielka Brytania

Organizator trzech wypraw dookoła świata. Sporządzane przez niego mapy zmieniły wyobrażenie ludzi o zarysach kontynentów i mórz. Jego odkrycia przyczyniły się do kolonizacji Australii.

29 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„James Cook, angielski żeglarz, świadkiem ofiary z człowieka na Tahiti, około 1773 roku”

grafika z wydania „Podróży Cooka” z 1815 roku

W trakcie trzeciej wyprawy, podczas poszukiwań przejścia z Oceanu Spokojnego na Ocean Atlantycki, Cook zginął w potyczce z tubylcami na Hawajach.

30 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Karykatura George’a Cruickshanka „Lądowanie skarbów” lub „Wyniki ekspedycji polarnej” (1819 rok), znajdująca się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w South Kensington.

Rysunek przedstawia wyobrażenie procesji żeglarzy, członków ekspedycji Rossa, niosących niedźwiedzia i inne prezenty dla Muzeum Brytyjskiego.

31 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Edward Lear, „Widok na rzymską Kampanię z podróżnikami przechodzącymi obok ruiny grobowca z akweduktem w tle”

1841 rok

Edward Lear miał niezwykły dar zjednywania sobie przyjaciół, dzięki którym uzyskiwał zamówienia umożliwiające mu podróże po całej Europie, a także do krajów Lewantu, Indii i Cejlonu. Przez pewien czas był nauczycielem rysunku królowej Wiktorii.

32 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Jean-Léon Gérôme, „Podróżnik w drodze”

1890–1899

Zainteresowanie podróżami i światem znalazło swoje odbicie w dziełach tego francuskiego malarza i rzeźbiarza akademickiego pod postacią heroicznych stylizacji egzotycznych i historycznych. 

33 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Członkowie ekspedycji Emina Paszy

po 1878 roku

Od lewej: chirurg T.H. Parke, kapitan H. Nelson, H.M. Stanley, porucznik W.G. Stairs i A.J. Mounteney Jephson.

34 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Członkowie ekspedycji Emina Paszy (Edwarda Schnitzera)

Wioska Baviri: członkowie ekspedycji cerują swoje ubrania.

35 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Grafika pochodzi z wydawnictwa „Stanley and the White Heroes in Africa” (H.B. Scammel, 1890 rok) i przedstawia nocne polowanie na lwy przy świetle lampy magnezowej.

Henry Morton Stanley był walijskim dziennikarzem i korespondentem, pisarzem, badaczem Afryki i poszukiwaczem przygód. Po raz pierwszy wyprawił się do Afryki w celu odszukania zaginionego badacza Davida Livingstona.

36 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„Nie ma chyba dnia, kiedy nie muszę wykonywać żadnych zabiegów chirurgicznych, moja apteczka okazała się nieoceniona”

Algot Lange, 1884 rok, stan Pará, Brazylia

37 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Jiří Baum – czeski zoolog, podróżnik i pisarz

30 listopada 1899 roku

Jiří Baum pełnił funkcję dyrektora działu zoologicznego w praskim Muzeum Narodowym. Znany jest w swojej dziedzinie dzięki książce z 1933 roku pt. „Poprzez afrykańskie pustynie” oraz zoologicznej wyprawy w 1935 roku do australijskiego buszu.

38 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

„I.C. Russell prowadzi amerykańską wyprawę geologiczną przez moreny lodowca Malaspina”

Okręg Jakuta, region zatoki Alaska, około 1890 roku

39 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Zdjęcie pokazuje J.E. Duttona przy mikroskopie podczas wyprawy do Gambii zorganizowanej przez Liverpool School of Tropical Medicine, 1902–1903.

W 1902 roku Dutton opisał pierwszy znany europejski przypadek zakażenia pasożytem, który nazwał Trypanosoma gambiense.

40 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Doktor J.L. Todd z małpką, Kongo, Afryka, 1903–1905

Celem ekspedycji była kontynuacja prac nad pasożytniczym pierwotniakiem (Trypanosoma), rozpoczętych w latach 1902–1903 w celu rozwoju wiedzy o chorobach tropikalnych ludzi i zwierząt.

41 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Eksplorator i autor zdjęcia Jeff Fuchs (w środku) na szczycie Tro La Pass w centralnym Tybecie (5 400 m n.p.m. Na zdjęciu osoby towarzyszące: Sonam Gelek (z lewej) oraz Nome (po prawej).

42 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Pico Humboldt – drugi najwyższy szczyt Wenezueli (4940 m n.p.m.). Zlokalizowany jest w andyjskim łańcuchu Sierra Nevada de Merida na terenie Parku Narodowego Sierra Nevada. 

43 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Uczestnik wyprawy „Ossendowski 2013” zorganizowanej przez Muzeum Miejskie w Żorach

Próg skalny na Nigrze, Moribabougou, Mali

44 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Pomnik podróżnego w Oviedo, Hiszpania

45 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Polskie Poznawanie Świata

Podróżnik odkrywca - zdobywca - naukowiec. Prezentacja

Źródła:

  • Wikimedia Commons
  • Muzeum Archeologiczne Południowego Tyrolu
  • Muzeum Miejskie w Żorach
46 / 46

© Muzeum Miejskie w Żorach

Wybór ilustracji: Katarzyna Podyma (Zastępca dyrektora Główny inwentaryzator zbiorów)

Teksty podpisów: Katarzyna Podyma (Zastępca dyrektora Główny inwentaryzator zbiorów)

Zasoby: Wikimedia Commons

Projekt i realizacja: