Zaruski Mariusz
Zaruski Mariusz (ur. 1867, zm. 1941). Pionier polskiego żeglarstwa. Czołowa postać historii wychowania młodzieży. Wychowawca i propagator idei z zakresu spraw morskich. Taternik. Twórca Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Generał Brygady WP.
Ukończył studia w Odessie. Podróżował na Bliski i Daleki Wschód, na Syberię i do Afryki Północnej. W 1894 zesłany za działalność patriotyczną do Archangielska, gdzie skończył Szkołę Morską. Pływał po morzach arktycznych. Od 1901 w Krakowie. Absolwent krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 1907 roku w Zakopanym. Członek Związku Strzeleckiego (1912-1914). Żołnierz Legionów. Dowódca I Pułku Ułanów. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i walk o Wilno. Odznaczony Virtuti Militari V klasy i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. Generał Brygady i adiutant prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. W stanie spoczynku od roku 1926. Propagator idei morskich i żeglarskich. Współorganizator i pierwszy komandor Yacht Klubu Polska. Współzałożyciel Ligi Morskiej i Rzecznej. Współtwórca Komitetu Floty Narodowej, który umożliwił zakup żaglowca szkoleniowego „Dar Pomorza”. Projektodawca Inspektoratu Wychowania Morskiego Młodzieży. Związany z ruchem harcerskim. Kapitan szkunera szkoleniowego „Zawisza Czarny”. Prezes Polskiego Związku Żeglarskiego, integrator ruchu żeglarstwa, zwolennik idei masowego żeglarstwa morskiego. Aresztowany w roku 1939 przez NKWD. Zmarł w więzieniu w 1941 roku. Autor podręczników żeglarstwa, licznych wierszy i opowiadań o tematyce tatrzańskiej i żeglarskiej.
Wybrane publikacje:
- M. Zaruski, Współczesna żegluga morska i słownik żeglarski, Warszawa 1920.
- M. Zaruski, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Warszawa 1922.
- M. Zaruski, Nawigacja. Krótki podręcznik do użytku na jachtach morskich, Warszawa 1932.
- M. Zaruski, Prawa i obowiązki kapitanów i sterników jachtowych. Regulamin służby na jachtach. Alarmy. Warszawa 1933.
- M. Zaruski, Na skrzydłach jachtów, Lwów- Warszawa 1933.
- M. Zaruski, Z harcerzami na „Zawiszy Czarnym”, Lwów-Warszawa 1937.
- M. Zaruski, Sonety morskie, Gdańsk 1977.