Polskie poznawanie świata

Wykształcenie

Wykształcenie


Marian Raciborski był najwybitniejszym i najwszechstronniejszym polskim badaczem w zakresie botaniki tropikalnej; wniósł znaczący wkład w rozwój botaniki polskiej i światowej. W oparciu o jego materiały jawajskie powstało wiele prac naukowych.


”Miał jedną wszechwładną namiętność – bezgraniczne umiłowanie nauki. Tej poświęcił życie całe… W tym fizycznie niepozornym człowieku osiedlił się „król-duch” przyrodoznawstwa polskiego, który swym ogromem zdawał się rozsadzać wątłą powłokę ciała” – mówił o nim na posiedzeniu krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, które odbyło się ku uczczeniu pamięci prof. Mariana Raciborskiego 29 maja 1917 roku, jej przewodniczący J. Mrozewicz. (Kosmos 1917: nr 42, z.1-4, 66)

Sam Raciborski niezwykle skromnie wypowiada się o sobie i swojej karierze naukowej. W zachowanych fragmentach autobiograficznych z 1892 i 1906 roku możemy przeczytać:

"…Po pobycie w Szwajcarii i Bawarii przybyłem do Krakowa, gdzie w l. 1876-1880 ukończyłem szkołę realną, zdawszy egzamin dojrzałości z odznaczeniem. Już w tej szkole pod wpływem dzielnych nauczycieli-przyrodników, Zaręcznego i Wierzejskiego, zająłem się botaniką i to było powodem, że po kilkumiesięcznym pobycie na Politechnice we Lwowie przyjechałem – po śmierci ojca – do Krakowa, gdzie zapisałem się jako uczeń medycyny (jako realista) na Wydział Filozoficzny. Do roku 1885 słuchałem różnych wykładów przyrodniczych i pracowałem w pracowniach profesorów: Rostafińskiego, Janczewskiego, Wróblewskiego, Wierzejskiego, Altha, po czym w r.1885 zostałem asystentem przy katedrze botaniki. W tym czasie zajmowałem się studiami samodzielnie, a wyniki ich ogłaszałem w wydawnictwach Akademii Umiejętności. Komisja Fizjograficzna powołała mnie w r.1885 na swego członka. W r. 1866 zdałem jako abiturient, egzamin dojrzałości w gimnazjum św. Anny, a że zająłem się w tym czasie bliżej grzybami i chorobami roślin…pracowałem teoretycznie nad różnymi działami medycyny w pracowniach profesorów: Cybulskiego, Adamkiewicza, Teichmana, Browicza i Stopczańskiego. Zresztą poświęcałem cały czas wolny od zajęć asystenckich na badania botaniczne, w którym to kierunku u nas jeszcze bardzo wiele trzeba pracować, aby dorównać zagranicy. W miesiącach wakacyjnych od lat dziewięciu odbywałem w tym czasie stale, z polecenia Komisji Fizjograficznej, wycieczki botaniczne w innych opracowywałem zebrane materiały. Wynik mych badań naukowych złożyłem w kilkudziesięciu rozprawach, drukowanych w pismach Akademii Krakowskiej.."

Z autobiografii z 1906 r.:
„ jesienią 1892 roku otrzymałem stypendium im. Gałęzowskiego i wyjechałem na dalsze studia botaniczne i paleobotaniczne do Niemiec, gdzie pracowałem w laboratoriach i muzeach we Wrocławiu, Műnster, Bonn (u Strasburgera), Strasburgu (u Solmsa), Tybindze (u Vűchtinga). W r. 1893 zostałem asystentem Instytutu dla fizjologii roślin na Uniwersytecie Monachijskim (u K. Goebla), gdzie w r. 1894 zdałem doktorat filozoficzny. W listopadzie 1896 r. opuściłem Monachium zawezwany przez Dra M. Treuba, dyrektora s’Lands Plantentorian w Buitenzorgu na Jawie, do opracowania paproci Jawy zachodniej. Po ukończeniu tej pracy przeniosłem się w r. 1897 do Kagog pod Tegalem na Jawie środkowej dla badań trzciny cukrowej, a w r. 1898 zaś z powrotem do Buitenzorgu, gdzie objąłem kierownictwo stacji dla badań tytoniu sułtanatów Jawy środkowej. W tych latach odbywałem liczne wycieczki botaniczne po całej Jawie i innych wyspach Insulindy. W sierpniu 1900 r. opuściłem Jawę dla objęcia katedry botaniki w Akademii Rolniczej w Dublanach pod Lwowem, po drodze zwiedziłem Penang i Cejlon, jesienią zaś przybyłem do Europy. W r. 1903 zostałem bezpłatnym nadzwyczajnym profesorem Uniwersytetu we Lwowie. Jestem członkiem korespondentem Akademii w Krakowie, Towarzystwa Przyrodniczego w Batawii oraz kilku towarzystw botanicznych. W latach od 1904-1906 przewodniczyłem Polskiemu Towarzystwu Przyrodników im. Kopernika. W r. 1905 otrzymałem od Senatu Akademickiego dwa pokoje na urządzenie pracowni fizjologicznej, na którą jednak do chwili obecnej (maj 1906) c. k. Rząd nie dał mi halerza dotacji” (WSz, 11-13)

Uzupełniając ten suchy wywód autobiograficzny należy dodać, że w 1909 r. M. Raciborski został mianowany profesorem zwyczajnym botaniki na uniwersytecie Lwowskim i dyrektorem nowego Instytutu Biologiczno-Botanicznego, który sam zorganizował. Pracuje w nim do 1912 roku, prowadząc niezwykle żywą działalność naukową; jest inicjatorem tzw. „wieczorów czwartkowych”, które później kontynuowane były w Krakowie, doprowadzając do powstania w 1918 r. Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

W 1912 roku Raciborski obejmuje katedrę Botaniki UJ w Krakowie i jednocześnie zostaje dyrektorem Ogrodu Botanicznego. Mimo postępującej gruźlicy stara się pracować niemal do końca swoich dni. W lutym 1917 roku wyjeżdża do sanatorium Dłuskiego w Zakopanem, gdzie umiera w nocy z 24/25 marca.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.