Okres archaiczny
Okres ten, zwany również wczesnodynastycznym lub tynickim obejmuje dwie pierwsze dynastie faraonów. Kultura i cywilizacja egipska zaczęła się dynamicznie rozwijać, formując podstawy państwowości. Mamy do czynienia z pierwszymi miastami o charakterze stolic – This oraz Memfis. Władca – faraona skupiał w swym ręku władzę nie tylko polityczną, ale także ekonomiczną i religijną. Zaczął być również identyfikowany z bogiem.
Wykopaliska archeologiczne wskazują, że już w tym okresie dał się zauważyć znaczny postęp technologiczny. Rozwijała się na znacznie szerszą skalę niż w okresach poprzednich, produkcja ceramiki. Pojawiają się pierwsze naczynia wykonane z brązu. Rozwijało się pismo, nierozerwalnie związane z rozwojem gospodarczym i administracją kraju. Znaleziska archeologiczne poświadczają kontakty z sąsiednimi cywilizacjami, głównie z obszerem Palestyny i Lewantu. Zaczęły powstawać monumentalne jak na owe czasy budowle. Badania na nekropoli królewskiej w Abydos, znajdującej się w pobliżu ówczesnej stolicy This, prowadzone na przełomie XIX i XX wieku pozwoliły na odkrycie grobów władców pierwszej dynastii oraz ich okręgów kultowych. Większość władców drugiej dynastii pochowana została w Sakkarze – nekropolii miasta Memfis, położonego w pobliżu dzisiejszego Kairu. Jedynie dwa groby faraonów drugiej dynastii zidentyfikowano w Abydos. Jednym z nich był Chasechemui.
Architektura i sztuka
Wraz z rozwojem państwa, powstawały nowe osady, a w związku z tym rozwijało się budownictwo. Zasób drewna w Egipcie był mocno ograniczony, dlatego też głównym materiałem budowlanym stała się cegła suszona. Materiał ten wykorzystywano początkowo do znoszenia budowli zarówno o charakterze prywatnym, jak i użyteczności publicznej, państwowej, religijnej. O ile egipskie domy we wszystkich okresach powstawały z cegły suszonej, o tyle przy budowie większości budowli powstałych z inicjatywy państwa, a także przy wznoszeniu grobowców możnych zaczęto z upływem czasu wykorzystywać kamień – materiał powszechnie w Egipcie dostępny. W okresie archaicznym wykorzystywano go w ograniczonym zakresie i tylko do wykonania niektóry elementów budowli, np. posadzki w komorze grobowej mastaby. Z kamienia wykonywane były również stele grobowe wieńczące pochówki władców. Na nekropoli memfickiej powstają wielkie mastaby – pochówki możnowładców z I i II dynastii, składające się z kaplicy, tzw. serdabu – pomieszczenia, w którym umieszczano posąg zmarłego, oraz podziemnej komory grobowej. Przykłady sztuki z tego okresu nie są zbyt liczne, ale powoli kształtuje się kanon, który będzie stosowany w sztuce egipskiej przez kolejne tysiąclecia. W rzeźbie proporcje są już wyważone, a rzeźba królewska nieco bardziej wyrafinowana niż prywatna. Chasechemui, faraon II dynastii jest pierwszym władcą egipskim, którego posąg zachował się do naszych czasów. To również z jego grobu pochodzą pierwsze egipskie zabytki wykonane z brązu. W grobach znajdowano również piękne naczynia kamienne, głównie alabastrowe.