Polskie poznawanie świata

Europa - koniec średniowiecza - astronawigacja

Europa - koniec średniowiecza - astronawigacja

Koniec średniowiecza w Europie wniósł dużo zmian gospodarczych, odkryć technicznych i przede wszystkim geograficznych.

 

Dotychczasowe odkrycia podważały twierdzenia o tym że ziemia jest płaska i nic nie istnieje poza horyzontem. Wyprawy morskie opierały się w dużej mierze na żegludze przybrzeżnej według znajomych kształtów na lądzie, a także na doświadczeniu żeglarskim przekazywanym z pokolenia na pokolenie. Przełomem stał się rejs Krzysztofa Kolumba w 1492 roku.

Po dopłynięciu do Wysp Kanaryjskich wyruszył w „nieznane”, trzymając się 28 równoleżnika sterował kursem 270 stopni. Do określenia pozycji - szerokości geograficznej, służyło mu w południe słońce, a o świcie i zmierzchu ustalał położenie z Gwiazdy Polarnej. Po 34 dniach żeglugi przy wzrastającym oporze zmęczonej i schorowanej załogi żądającej zawrócenia, dotarł do Wysp Bahama, a następnie do Kuby i Haiti. Krzysztof Kolumb był doświadczonym żeglarzem, zdawał sobie sprawę z istnienia innych lądów i krain, przygotowując się do wyprawy w 1492 roku dokładnie przestudiował dostępne mapy nawigacyjne, z doskonałą mapą kartografa Toskanellego, a także portolany, almanachy i locje.

Tuż przed rejsem w 1410 roku udało mu się przestudiować pierwszą wydaną locję „Portolano Rizo”. W tym samym czasie pojawiły się almanachy - pierwowzory współcześnie wykorzystywanych roczników astronomicznych używanych w astronawigacji (Astronawigacja - jest to sztuka prowadzenia okrętu na morzu według wskazań gwiazd, Słońca, Księżyca i planet). W czasie historycznego rejsu Kolumb posługiwał się almanachem Regiomontanusa, który był rozwinięciem wcześniej stosowanych w żeglowaniu po morzu tablic Alfonsjańskich (W Toledo ukazały się astronomiczne Tablice Alfonsjańskie wykonane przez arabskich i żydowskich astronomów. Nazwę wzięły od króla Kastylii Alfonsa X Mądrego, używane były do czasów Keplera). Kolumb wykorzystał także najnowsze zdobycze techniki okrętowej, w trakcie rejsu do mierzenia prędkości używał logu burtowego, a głębokości sondy z ciężarkiem na sznurku.

W starożytności wykorzystywano astronawigację w niewielkim stopniu, głównie do ustalenia szerokości geograficznej według Gwiazdy Polarnej. Polinezyjczycy u schyłku starożytności przypisywali na Oceanie Spokojnym każdej wyspie wybraną gwiazdę, co umożliwiało spokojną żeglugę do kolejnych wysp. Natomiast w średniowieczu potrafiono już ustalić szerokość geograficzną na podstawie położenia słońca w fazie jego kulminacji czyli największej wysokości - zenitu. Astronawigacja była i jest najpewniejszym sposobem ustalenia pozycji statku na morzu, gdyż zarówno gwiazdy, jak i słońce, zawsze zachowują to samo miejsce na nieboskłonie.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.