Polskie poznawanie świata

Mapy grup etnicznych

Mapy grup etnicznych

Najstarsze skupiska morskie nie związane z Europą, Mezopotamią, Egiptem czy Babilonią pojawiły się już około 4000 lat temu na obszarze dzisiejszej Mikronezji.

 

Na wyspach stanu Pohnpei, a także w rejonie Yap wykopano liczne naczynia i kamienne narzędzia służące mieszkańcom do budowy łodzi. Głównym środkiem transportu w tym regionie od wielu wieków były i są łodzie. Aby ułatwić sobie nawigację pomiędzy atolami, użytkownicy tych łodzi – żeglarze z Wysp Marshalla – opracowali bardzo nietypowe i zarazem pomysłowe „mapy morskie”. Były to plecionki zrobione z muszelek oraz włókien kokosowych. Te pierwsze symbolizowały poszczególne wyspy, natomiast drugie – prądy morskie oraz zakrzywienia fal zbliżających się do wysp, tzw. martwych fal, czyli takich, które utrzymują się długo po tym, jak zaniknął wiatr, który je wywołał. Ma to o tyle znaczenie, że w historii kartografii jest to pierwszy znany przypadek „mapowania” takich właśnie fal.

Znajomość techniki sporządzania tego rodzaju map nie była na Wyspach Marshalla powszechna. Wiedzę tę posiadali tylko wybrani członkowie społeczności i to oni pomiędzy sobą przekazywali ją z pokolenia na pokolenie. Podobnie było wśród ludów zamieszkujących tereny Mikronezji i Melanezji. Wyparci przez plemiona mongolskie z Indonezji i Indochin znaleźli krainę „tysiąca wysp” na Oceanie Spokojnym. Pływając po oceanie odkrywali nowe wyspy, żeglując na wschód słońca do momentu odkrycia nowej wyspy w czasie do zachodu słońca, gdy to się nie udało zawracali na wyspę macierzystą. Każdej odkrytej wyspie przypisywano odpowiednią gwiazdę. Na tę gwiazdę kierowali się żeglując w nocy do momentu kiedy osiągała zenit. Gdy znalazła się bezpośrednio nad głową żeglarza oznaczało to, że był na szerokości poszukiwanej wyspy.

Znalezienie wyspy było możliwe także dzięki umiejętności obserwacji zjawisk towarzyszącym bliskości lądu - obserwowanie kierunku lotu ptaków, charakteru falowania wody - im bliżej brzegu, dno ulega wypłyceniu i wzrasta fala, staje się krótsza wyższa i gwałtowniejsza, wzrasta ilość pływających porostów. Natomiast najstarszymi centrami cywilizacyjnymi w kręgu kultury europejskiej były powstałe na Bliskim Wschodzie: Egipt, Asyria, Babilonia,  Kreta,  Kartagina i Fenicja. Mimo że rozwijały się niezależnie od siebie, mają wiele cech wspólnych, takich jak ograniczona znajomość świata, czy mitologiczny charakter ogólnych pojęć i wyobrażeń o Ziemi i Wszechświecie. Widzenie otaczającego świata ukształtowane było na podstawie bezpośrednich obserwacji. Przykładem może być Egipt i Babilonia, gdzie od około 2500 roku p.n.e. wprowadzono pomiary kraju i sporządzano plany miast, kopalń, pól uprawnych oraz szkice terenowe znanych dróg komunikacyjnych. Wyobrażenia kształtowane na podstawie obserwacji płaszczyzny krain geograficznych znalazły odbicie w prymitywnych mapach Ziemi. Na przykład w postaci płaskiej powierzchni, o kształcie prostokąta (Egipt) lub wydłużonej tarczy, w centrum której znajduje się dany kraj (Babilonia).

Najszerszy horyzont geograficzny, wyznaczony obszarem politycznego panowania i kontaktów handlowych posiadali Fenicjanie – odkrywcy Madery, Wysp Kanaryjskich i Azorskich. Odbyli także dwie największe w czasach antycznych wyprawy wokół Afryki i nad Zatokę Gwinejską. Niestety wyniki tych wypraw wykraczały poza znane wyobrażenia i pojęcia ówczesnego świata, co spowodowało odrzucenie wiedzy zdobytej w trakcie wypraw na wiele wieków. Dalekie podróże między innymi do krainy Punt, odbywali także Egipcjanie (około 1500r. p.n.e.). Na wysokim poziomie stała także wiedza astronomiczna w Egipcie i Babilonii, gdzie na podstawie ruchu ciał niebieskich określano długość roku, doby, wyznaczano dni przesilenia Słońca, daty zaćmień Słońca i Księżyca. Niestety w żadnym ośrodku badawczym w Babilonii, nie wykorzystano zgromadzonych przez lata doświadczeń i wyników wypraw do stworzenia praktycznego naukowego „podręcznika” obejmującego cały znany zakres wiedzy o starożytnej Ziemi.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.