Polskie poznawanie świata

Mapy średniowieczne

Mapy średniowieczne

Koniec XIII wieku przyniósł głębokie zmiany w postrzeganiu świata, dotychczasowe mapy- mało precyzyjne zastąpiono opracowaniami posiadającymi dokładnie nakreślone linie brzegowe - bardzo zbliżone do obecnych.

 

Było to możliwe dzięki zastosowaniu od około 1200 roku n.e. busoli magnetycznej. Takie mapy zwano kompasowymi, rumbowymi lub portolanami. Systematyka map średniowiecznych mimo znacznej wiedzy badawczej nie jest łatwa, gdyż granica między poszczególnymi kategoriami nie jest precyzyjna i jednoznaczna.

Zwykło się dzielić mapy średniowieczna na grupy: - pierwszą jest grupa map encyklopedyczno - symbolicznych. W tej grupie możemy wyróżnić dwie podgrupy: mapy ekumeny zwane też Mappae Mundi- Mapy Świata (są to obszary kuli ziemskiej stale zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka; pojęcie przeciwstawne anekumenie, w starożytności: zamieszkane kraje, znane podróżnikom greckim - znanego zamieszkanego świata), przedstawiała zaledwie wąski pas wody otaczający miejsce zamieszkania człowieka. Na takich mapach nie było zaznaczonych konturów, a jedynie widniały wpisane nazwy znanych krain, ze względu na niewielkie wymiary - od kilku do maksymalnie 20 cm średnicy. Opis był bardzo uproszczony i fragmentaryczny, mapy tego typu powiązane były z rękopisami Pisma Świętego, przybierały układ trójdzielny tzw. mapy T-O, gdzie literka T wpisana była w O. Przedstawiały trzy znane ekumeny- górna to Azja, lewa dolna to Europa, a prawa Afryka . Trzonek litery T to Morze Śródziemne, lewe ramię to rzeka Don, a prawe Nil.

Drugą mapą w podgrupie są mapy hemisferyczne, przedstawiały wschodnią półkulę ziemi, a zdarzało się, że także fragment zachodniej. Wśród nich były zarówno proste mapy przypominające ekumeny jak i bardziej szczegółowe z zaznaczonymi konturami lądów i licznymi toponimami (toponim to nazwa rodzajowa pochodząca od nazwy geograficznej. Zazwyczaj określa ono miejsce, gdzie dany gatunek zwierzęcia lub mieszkańców zaobserwowano po raz pierwszy lub, gdzie występuje nagminnie).

Oprócz map ekumenów i hemisferycznych, istniały także mapy w formie „klasycznej” ekumeny, ale zawierały wykrojony na południu wąski pasek oddzielony przez wodę i przedstawiający ląd południowy- tzw. mapy Beatusa. Kolejnym etapem w rozwoju map jest powstanie map portolanowych.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.