Polskie poznawanie świata

Południk Zero

Południk Zero

Przy opracowywaniu położenia krajów, miast i krain geograficznych według stopni długości i szerokości geograficznych, Marinos z Tyru za południk przyjmował przechodzący przez Rodos i Wyspy Kanaryjskie, a dokładniej przez zachodni kraniec wyspy El Hierro (z łacińskiego Ferro), najdalej wysunięty kraniec znanej ówcześnie zachodniej Europy.

 

Ta najbardziej na zachód wysunięta wyspa archipelagu hiszpańskiego uważana była za „koniec świata”. Wyobrażano sobie, że poza krawędzią archipelagu nie ma już nic i każdy kto tam dopłynie spadnie w otchłań, gdzie w ciemnościach kryły się dzikie potwory. Takie widzenie „końca świata” sprawiło, że współrzędne geograficzne wszystkich punktów były wschodnie czyli dodatnie.

Także Ptolemeusz opracowując swoje mapy przyjmował punkt na Wyspach Kanaryjskich za południk zerowy. W X wieku także Arabowie przyjęli takie usytuowanie południka zerowego. A jego nienaruszalny status potwierdził specjalnym dekretem król Francji Ludwik XIII w 1634 roku. Ustalono, że południk Ferro będzie zerowy jako nie dotykający żadnego z państw europejskich tak, aby żadne nie rościło sobie praw do swojego narodowego południka.

Dekret Ludwika XIII obowiązywał do XIX wieku, kiedy południk przeniesiono do obserwatorium paryskiego (długość geograficzna wschodnia 2020’14,025”). Prace nad usytuowaniem południka i wytyczenie go w Paryżu rozpoczęli w 1718 roku Jean - Dominique Cassini i jego syn Jacques Cassini, w 1740 położenie zostało skorygowane przez syna Jacquesa Cassini, Cesara - Francois Cassini.

Ostatecznie prace nad położeniem południka zakończył na początku XIX wieku dyrektor Obserwatorium Paryskiego François Argo. Do wyznaczenia położenia południka użył kamiennych znaczników tzw. mires lub słupów. Miały one cztery metry wysokości i posiadały niewielki otwór na szczycie. Na pamiątkę wytyczonego południka jeden z takich słupów został przeniesiony z Paryskiego Obserwatorium do Parku Montsouris, nieopodal miasteczka uniwersyteckiego.

W dowód uznania zasług przy wytyczaniu południka stowarzyszenie jego imienia w paryskich chodnikach, na linii południka umieściło 135 medalionów z brązu, każdy ozdobiony napisem Argo i literą N i S oznaczającymi północ i południe. Położenie południka zero w obserwatorium paryskim było uznawane do 1884 roku, kiedy to na konferencji w Waszyngtonie obradujące państwa ustaliły nowe położenie południka i głosami 23 za przeniesieniem - Francja i Brazylia wstrzymały się od głosu, przeniosły południk- ku wielkiemu nie zadowoleniu Francji do Greenwich w Wielkiej Brytanii.

Francja do 1911 roku nie uznawała faktu przeniesienia południka do Greenwich i używała na mapach współrzędnych odnoszących się do południka paryskiego. Także obecnie można w niektórych francuskich opracowaniach znaleźć zaznaczenia odwołujące się do południka paryskiego. W Greenwich południk przechodzi przez lunetę południową obserwatorium astronomicznego w Greenwich i przyjęto, że liczy się od niego południki do 1800 na wschód i do 1800 na zachód.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.