Założenia i realizacja programu emigracyjno-kolonialnego

 

1. Powstanie Związku Pionierów Kolonialnych (1928) – sekcji LMiR.  Główne tezy programowe sekcji to:

- Promowanie idei możliwości przyznania Polsce po I wojnie światowej poniemieckich obszarów pozaeuropejskich.

- Opracowanie programu polskiej polityki emigracyjnej.

- Rozpoczęcie bezpośredniej akcji osadniczej w obszarach pozaeuropejskich.

2. 1930 – Uznanie przez III Walny Zjazd Delegatów realizacji polityki kolonialnej za jedno z podstawowych warunków  uzyskania  niezależności ekonomicznej Polski. Ustalenie podstawowych zasad programu emigracyjno-kolonialnego:

- Postulat  poszerzenia polskich działań zamorskich o aktywność w zakresie handlu i przemysłu oraz wsparcie tych działań odpowiednimi kredytami.

- Postulat utworzenia na uczelniach wydziałów kolonialnych oraz powołanie w Warszawie Wyższej Szkoły Nauk Emigracyjno-Kolonialnych.

- Postulat przeprowadzenia rejestracji osób, które pracowały w krajach pozaeuropejskich i przygotowanie wykazu potencjalnych chętnych do pracy poza krajem.

- Postulat prowadzenia badań dotyczących stosunków rolniczych, potencjalnych możliwości handlowych oraz inwestowania w wybranych obszarach pozaeuropejskich i wydawanie specjalistycznych opinii z tego zakresu.

- Powołanie Funduszu Akcji Kolonialnych

- Zainteresowanie obszarami Ameryki jako terenami przyszłej chłopskiej akcji osadniczej i Afryką jako terenem przyszłych plantacji prowadzonych przez Polaków.

3. Działania osadnicze i wyprawy badawcze.

- Angola – (1928) – wyprawa Ligi Morskiej i Rzecznej, Naukowego Instytutu Emigracyjnego  i Polskiej Stacji do Badań Tropikalnych na teren Angoli w celu zbadania możliwości osadniczych. Nieudana, zakończona w roku 1932 próba przeprowadzenia akcji osadniczej.

- Liberia  -  (1933 -1939). Zawarcie umowy gospodarczej między rządem Liberii a LMiK. Wyjazd rzeczoznawców  w celu określenia szczegółów współpracy (1934). Plany założenia kilku plantacji i faktorii handlowych oraz stworzenia potrzebnych zakładów przetwórczych (tartak, łuszczarnia kawy). Akcja upadła z powodu braku funduszy, pojawiających się w komentarzach prasowych kolonialnych wątków oraz gwałtownej reakcji niechętnych polskim działaniom państw, zaangażowanych politycznie i gospodarczo w tej części Afryki.

- Brazylia – 1933 – wyjazd przedstawicieli Ligi w celu zbadania możliwości osadniczych w stanie Parana. Opracowanie dwóch alternatywnych planów osadniczych. Wybranie projektu niosącego mniejsze ryzyko finansowe. Podpisanie umów na zakup ziemi pod polskie osadnictwo. Założenie w roku 1935 osady „Morska Wola” i sprowadzenie do Parany 113 rodzin. Akcja przyniosła ujemny wynik finansowy, a komentarze prasowe wywołały gwałtowną reakcję rządu Brazylii, w efekcie których działania przerwano.

4. Akcje mające na celu uaktywnienie handlu zamorskiego, zakończone jednak niepowodzeniem finansowym.

- Rejs zaczarterowanego  statku s.s. „Poznań” do portów Afryki Zachodniej (1934).

- Rejs zakupionego przez Ligę szkunera nazwanego „Elemką” (od skrótu LMiK), na Bliski Wschód (1935).

5. Ponadto liga wykazała zainteresowanie Haiti, Dominikaną i Wenezuelą (misja płk  Stefana Iwanowskiego (1935) mająca na celu nawiązanie stosunków handlowych oraz zbadania możliwości prowadzenia na tym terenie innych działań gospodarczych), a także  Madagaskarem (m.in. udział członków Ligi Morskiej i Kolonialnej w wyprawie badającej panujące na wyspie możliwości osadnicze (1936).