O badaniach

Czas badań: lata 1892-1908

Powód wyjazdu:
Do wschodniej Syberii wyjechał J. Talko-Hryncewicz dobrowolnie. Trudności finansowe nie pozwoliły mu jednak poświęcić się w zupełności nauce. Aby móc prowadzić prace badawcze i gromadzić materiały do pracy naukowej, postanowił wyjechać w charakterze lekarza rządowego.

Choć Hryncewicz miał propozycję wyjazdu do Ameryki, do Chicago, by objąć tam posadę lekarza, lecz jak się wyraził: życie amerykańskie nawpół geszefciarskie nie odpowiadało memu usposobieniu, tem więcej, że wyjazd do Ameryki był równoznaczący z zerwaniem z Europą, i co gorzej z krajem. (JTH, 198). Wybrał więc Syberię, a słowa wieloletniego zesłańca, a następnie urzędnika Aleksandra Despoty-Zenowicza, polecającego mu Troickosawsk-Kiachtę jako najbardziej odpowiednie miejsce do badań antropologicznych były bardzo zachęcające. Według Zenowicza był to najciekawszy punkt spostrzeżeń dla antropologa: „znajdziesz tam różne narody Azji Wschodniej; na miejscu są Burjaci, Mongołowie, Chińczycy z różnych prowincyj, niedaleko Tunguzi, od czasu do czasu przybywają Tybetańczycy i Mandżurowie – mówił. (JTH, 214).

Ucieszyła mnie niezmiernie wiadomość, ze trafię do wymarzonego środowiska dla moich badań - posada okręgowego lekarza ułatwiałaby znacznie dzięki rozjazdom badania – pisał we wspomnieniach. (JTH, 214)

Zakres badań:
Julian Talko-Hryncewicz prowadził szerokie badania antropologiczno-archeologiczne oraz etnograficzne w Kraju Zabajkalskim oraz w Mongolii. Obiektem jego badań były czaszki oraz inne szczątki kostne, a także materiały antropologiczne i etnologiczne związane z Buriatami, grupami tunguskimi, a także Mongoło-Chałchasami, Chińczykami, Badania pomiarowe Wielkorosjanami i starowiercami. Prowadził szczegółowe pomiary i opisy materiału wykopaliskowego kostnego i charakterystyki budowy osobników, jak również pomiary wśród żyjących. Efekty swoich badań publikował w wydawnictwach miejscowego oddziału Towarzystwa Geograficznego, a streszczenia w licznych późniejszych wydawnictwach, m. in. krakowskiej Akademii Umiejętności.

Pozyskane zbiory:
Jego zasługi w pozyskiwaniu zbiorów są olbrzymie. W swoich wspomnieniach podaje dokładne ich liczby. Zbiory archeologiczne, pochodzące głównie z Syberii, które podarował krakowskiej uczelni zawierają ogółem 1047 przedmiotów, w tym 220 czaszek i dużą liczbę fotografii.

Zbiory etnograficzne, które pozyskał w terenie, związane są z buddyzmem tybetańskim; przekazał je Polskiej Akademii Umiejętności, skąd w 1921 roku trafiły do Muzeum Etnograficznego w Krakowie, którego był współtwórcą. Wśród zgromadzonej przez niego kolekcji składającej się z ponad stu eksponatów znajdują się liczne przedmioty kultowe służące wiernym podczas wykonywania praktyk religijnych: figurki wotywne, relikwiarze, naczynia ofiarne, a także instrumenty muzyczne biorące udział we wszystkich ceremoniach i uroczystościach.

Należy podkreślić, że w zbiorach Muzeum znajduje się także bezcenna „apteczka tybetańska” z przełomu XIX i XX w. (jedna z niewielu w świecie tak kompletnych pochodzących z tego okresu) z dwoma rękopisami medycznymi i ponad 300 lekami, które Julian Talko-Hryncewicz pozyskał od zesłańca Witołda Światopełk-Mirskiego.