Rytuał Kula

Bronisław Malinowski jako pierwszy w swoim dziele „Argonauci Zachodniego Pacyfiku” opisał tradycję kula, polegającą na wymianie przedmiotów pomiędzy plemionami zamieszkującymi Nową Gwineę, Luizjady, Wyspy Trobrianda, Woodlark, d’Entrecasteaux.

Te społeczności wyspiarskie były odległe od siebie czasem o setki kilometrów. Kosztownościami służącymi do wymiany była biżuteria wykonana z muszli – soulava to naszyjniki oraz mwali – naramienniki, wykonane z czerwonych muszli. Naszyjniki przekazywane były zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, natomiast naramienniki w kierunku przeciwnym. Rytuał kula ma charakter symboliczno-obrzędowy, służy integracji ludzi oraz kształtuje kulturę, bowiem przedstawiciele różnych plemion podczas tej uroczystej wymiany biżuterii przekazują legendy i pieśni swego ludu. Kula posiada wymiar ekonomiczny, prawny, psychologiczny i społeczny.

„Na przykładzie kuli Malinowski dowodził, jak ważne znaczenie ma ujmowanie wszystkich zjawisk w ich wzajemnym związku, współzależności, postulat badania całościowego, jak znaczenie pewnych, niezrozumiałych w oderwaniu zjawisk życia krajowca staje się jasne przez odniesienie tych zjawisk do całości danego systemu, przez zanalizowanie funkcji, roli, jakie pełnią one w integralnym systemie kultury”¹.

W ceremonii biorą udział tylko mężczyźni. Polega ona na wymianie kosztowności pomiędzy osobami stojącymi w kręgu.

„(…) raz w kula, zawsze w kula (…)” – notował Malinowski.

Każda wyprawa w celu odprawienia kula jest świętem. Rytuał ten jest rozbudowaną instytucją pod względem religijnym, kulturowym oraz psychologicznym, odnoszącym się do głównego prawa funkcjonującego wśród Malenezyjczyków jakim jest zasada wzajemności.

Według Malinowskiego kula „zaspokaja podstawowe ludzkie impulsy do pokazywania się, dzielenia z innymi i obdarowywania”².