Polskie badania archeologiczne - wstęp
Polacy to naród ciekawy świata. Trudno się zatem dziwić, że wizje dalekich podróży oraz przygód od zawsze zaprzątały myśli naszych rodaków, a Ameryka jawiła się jako kontynent pełen cudowności. Te tereny zamorskie przyciągały więc podróżników i naukowców. I właśnie polscy badacze wsławili się w odkrywaniu historii obu Ameryk.
Początki polskich zainteresowań pradziejami Ameryk rozpoczeły się w XVII wieku. Początkowo były to jedynie badania antropologicznych pozostałości po dawnych cywilizacjach. Jednak to właśnie wtedy możemy zacząć mówić o rozwoju świadomości Polaków na temat Ameryk. Wtedy też powoli podejmowano pierwsze projekty archeologiczne, czyli wykopaliska na interesującym nas terenie. Prym wiedli w tym Amerykanie, Francuzi oraz Brytyjczycy. O Polakach wspominano niezwykle rzadko. Nie znaczy to jednak, że Polacy w Amerykach w ogóle nie pracowali. Oczywiście polska sytuacja polityczna w okresie XVIII - XIX wieku nie sprzyjała wyjazdom naukowym, jednak należy tu wspomnieć o jednej z najważniejszych polskich wypraw - kolonialnej wyprawie Kazimierza Warchałowskiego (1872 - 1943), który dzięki umowie pomiędzy rządami Peru oraz Polski w 1927 otrzymał dofinansowanie i polecenie przeprowadzenia polskiej kolonizacji wzdłuż rzeki Ucayali (Amazonia). Przyznano mu 500 tysięcy hektarów ziemi. Zaplanowana kolonizacja wiązała się oczywiście z koniecznością przeprowadzenia specjalnej wyprawy na teren Amazonii, która dotarła na miejsce już w 1928 roku. Niestety plany polskiego osadnictwa w Peru spełzły na niczym i dwa lata później projekt upadł.
W okresie, o którym mówimy, polska archeologia tak zwanego Nowego Świata była pod wielkim wpływem nauki anglo-saskiej, skupiającej się bardziej na badaniach antropolgoicznych niż historycznych. Dlatego właśnie te wczesne badania archeologiczne dotyczyć będą także innych dziedzin nauk społecznych, nauk środowiskowych oraz lingwistycznych. Badania te nie bez znaczenia pozostaną w międzynarodowej dyskusji nad pradziejami Ameryki.