Polskie poznawanie świata

Przykładowe badania w Ameryce Północnej

Przykładowe badania w Ameryce Północnej


Patrząc na tematy, jakich w ostatnich dwudziestu pięciu latach, podjęli się polscy antropolodzy-amerykaniści, wydaje się, że kontynent i część wyspiarska Ameryki Północnej, cieszyły się mniejszym zainteresowaniem, niż Ameryka Południowa. Mimo wszystko, także tam możemy się pochwalić ciekawymi dokonaniami. Spośród wszystkich krajów, najczęściej na obszar badań wybierano Meksyk, rzadziej Stany Zjednoczone, sporadycznie Gwatemalę. Na Jamajce obserwacje antropologiczne, prowadził A. Posern-Zieliński.


W Meksyku od lat przebywa Witold Jacórzyński. Pracuje w Centrum Badań i Studiów Wyższych nad Antropologią Społeczną (CIESAS-Golfo) w Xalapie, prowadzi zajęcia dydaktyczne i badania terenowe, które dotyczą szeroko pojętych przeobrażeń społeczno-kulturowych oraz różnic adaptacyjnych wśród ludności indiańskiej (m.in. wśród meksykańskich: Mazateków, Tzotzilów, Tzeltali i Tarahumara; a także na terenie Gwatemali). Jest autorem kilku książek i artykułów w tych tematach, a także dwóch prac dotyczących teorii antropologii (jedna traktuje o etyce w badaniach, druga – o wykorzystaniu filozofii Wittgensteina w antropologii religii). Ponadto badania terenowe w tym kraju (zakończone publikacjami), prowadzili: Piotr Grzegorz Michalik, Anna Wądałowska, Agata Hummel, Marcin Jacek Kozłowski, Jonatan Kurzwelly i Renata Hryciuk. P. G. Michalik skoncentrował się na wierzeniach i tradycyjnej medycynie. Pod tym kątem wziął udział w dwóch wyprawach – wśród Kaqchikeli i Tzutujilów w Gwatemali oraz wśród Nahua i Tzotzilów w Meksyku. Jego inne badania dotyczyły: rytualnych praktyk i wierzeń, związanych z meksykańskim kultem Santa Muerte, wierzeń i obyczajowości wśród Mazateków i Majów Jukateckich, kultu meksykańskich świętych ludowych oraz meksykańskich praktyk na terenie stanu Yucatán, nawiązujących do kubańskej santerí­­­­­. M. J. Kozłowski prowadził badania wśród Tsotsilów, Mazateków i Tarahumara oraz współpracował przy realizacji filmów dokumentalnych (poświęconych różnym aspektom kultury Indian oraz działalności Jerzego Grotowskiego i jego kontynuatorów). Aktualnie (na przykładzie Tzotzilów z gminy Chenalho w meksykańskim stanie Chiapas) zajmuje się liderami indiańskimi i charakterem przekształcenia przez nich społeczności indiańskich. J. Kurzwelly prowadził badania porównawcze w trzech różnych społecznościach indiańskich z Meksyku i Gwatemali, które związane były z fotografią partycypacyjną. W środkowym Meksyku działały A. Hummel i A. Wądałowska. Początkowo interesowały się zagadnieniami kultury materialnej (rękodziełem) w kulturze Indian Purhépecha (procesem produkcji, dystrybucją czy znaczeniem symbolicznym). Później, już osobiście, A. Hummel badała jedną z ważniejszych fiest regionalnych tego ludu (z okazji przypadającego Nowego Roku) pod kątem znaczenia politycznego oraz wynikającego z tego lub nie, rozwoju danej społeczności. W kolejnych latach zajęła się tamtejszymi konfliktami rolniczymi. Następnie (przede wszystkim w społeczności indiańskiej Angahuan w Stanie Michoacán) brała udział w projektach rozwojowych oraz projektach, dotyczących zmian ekonomicznych i gospodarczych dla ludności tubylczej. A. Wądałowska (po zagadnieniach kultury materialnej) realizowała projekt na temat pluralizmu medycznego i problemów, związanych ze zdrowiem reprodukcyjnym kobiet u Purhépecha. W podobnym temacie, badania w kilku miejscach na terenie Miasta Meksyk, prowadziła R. Hryciuk. Dotyczyły one rozwoju lokalnego oraz konstruowania dyskursu macierzyńskiego i doświadczenia bycia matką.   

Z działaniami na terenie Gwatemali (oprócz wymienionych wcześniej: Jacórzyńskiego, Kozłowskiego, Michalika i Kurzwelly), aktualnie – pod kątem projektu MISEAL – związana jest M. Śniadecka-Kotarska i kilkoro jej współpracowników z Zakładu Studiów Latynoamerykańskich w Łodzi.

W Stanach Zjednoczonych badania prowadził Bartosz Hlebowicz. W latach 2001-2008, przebywał wśród kilku grup tubylczych Wschodniego Wybrzeża (Oneida ze stanu Nowy York, Nanticoke-Lenni Lenape z New Jersey, Oneida z Wisconsin, Oneida ze stanu Ontario, Mohawków ze stanu Nowy York, Kiowów i Delawerów z Oklahomy). Zajmował się zagadnieniem tożsamości etnicznej (wynikiem był szereg artykułów i publikacja książkowa) oraz edukacją indiańską (w tych badaniach towarzyszyli mu Alicja Froń i Marek Hyjk; rezultatem była publikacja). Ponadto, B. Hlebowicz i A. Froń, przeprowadzili antropologiczny projekt fotograficzny wśród kanadyjskiej społeczności Oneidów oraz w polskiej wsi Nowa Wola (także zakończony publikacją). W Stanach Zjednoczonych działał też inny antropolog – Łukasz Krokoszyński. Nieregularnie w latach 2000-2005 przebywał  wśród Lakota w rezerwacie indiańskim Pine Ridge, w miejscowości Allen w Południowej Dakocie; pracował też ochotniczo w związanej z nimi organizacji – Dacota Youth Project. Jego badania dotyczyły współczesnego życia tej grupy i warunków egzystencjalnych w rezerwacie. Wynikiem jego pracy (także w społecznościach tubylczych Ameryki Południowej), są liczne publikacje. 

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.