Polskie poznawanie świata
Afryka w Muzeum Narodowym w Szczecinie
Afryka w Muzeum Narodowym w Szczecinie
Dla instytucji kulturalnej jaka jest muzeum istotne były zawsze wyniki w pozyskaniu zabytków, które można było następnie analizować, publikować jak i eksponować na wspomnianych licznych wystawach. Niestety zabytki archeologiczne na były zbyt atrakcyjne, a ponadto wymagały częstokroć na wystawie szczegółowych opisów celem wyjaśnienia funkcji.
Dlatego już w pierwszej wyprawie zwrócono uwagę na zabytki etnograficzne ukazujące ówczesna kulturę ludową mieszkańców Gwinei. Jak pisze E. Prądzyńska: Przy okazji badań archeologicznych zwrócono uwagę na rękodzieło współczesnych mieszkańców Niani, traktując je początkowo instrumentalnie jako przedmioty mogące „rozszerzyć możliwości interpretacyjne posiadanych materiałów archeologicznych, przekazów pisanych i ustnych”.1, a z czasem jako podstawa kolekcji afrykańskiej. Zakupy do muzeum dokonywane bezpośrednio w terenie, w ciągu trzech wypraw archeologicznych, zaowocowały kolekcja 413 szt. obiektów, oprócz tego pozyskano kilkadziesiąt zabytków w postaci darów mieszkańców Niani (42 szt.) oraz członków ekspedycji(23 szt.).2
Zbiory etnologiczne ukazujące tradycyjną kulturę społeczności Malinke (dziś już sprzed 50 lat) stały się fundamentem kolekcji afrykańskiej Muzeum Narodowego w Szczecinie. Zbiory archeologiczne wraz z obszerna dokumentacją opisową i fotograficzną zostały zwrócone stronie gwinejskiej w 1999 roku. Wcześniej dokumentacja opisowa została przetłumaczona na język francuski. W Konakry zorganizowano z tej okazji specjalna wystawę przypominając dokonania szczecińskiej instytucji.3
Doświadczenia zdobyte w trakcie prekursorskich badań w Gwinei zaowocowały bezsprzecznie wysoką pozycją w polskiej afrykanistyce szczecińskiego ośrodka. Skutkowało to w kolejnych latach nie tylko udziałem głównego animatora tych działań – W. Filipowiaka w konferencjach międzynarodowych na których prezentował dokonania z Niani (Bamako, Niamey, Praga, Bergen i in.). Wyniki badań w Niani znalazły swoje miejsce w wielkim wydaniu UNESCO, Histoire Generale de l’Afrique,. (i w innych również). Z polskich badań nad Czarna Afryką, nie ma w żadnym tomie takiego przykładu.4 Współpraca z uczelniami (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet im A. Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet we Wrocławiu) skutkowała kilku wyprawami do Afryki o charakterze etnologicznym oraz znaczącą kolekcją zbiorów afrykańskich.5 Dziś kolekcja afrykańska należy do największych w naszym kraju i liczy około 8000 obiektów etnograficznych (w 2004 roku było ich 6974 szt.).6
1 B. Szerniewicz 1976 op. cit. s. 169 cytat za: E. Pradzyńska, Zbiory afrykańskie Muzeum narodowego w Szczecinie – historia gromadzenia W. Afryka 40 lat op. cit., s. 364.
2 E. Prądzyńska 2004 op. cit. s. 364 tamże opis kolekcji i pozyskiwania zbiorów etnograficznych w MNS do 1002 roku.
3 W. Filipowiak, B. Szerniewicz, Powrót obiektów i realizacja wystawy "Niani - stolica królestwa Mali w świetle źródeł archeologicznych. Niani - Szczecin - Conakry" w: „Przeglad zachodniopomorski: t.45, Szczecin 1999, . s. 629-639
4 t .IV, 1985, s.161-168
5 Łapott J., Afryka w Muzeum Narodowym w Szczecinie – historia i badania etnologiczne (ostatnie 25 lat), w: Afryka – 40 lat penetracji oraz poznawania ludów i ich kultur (red. J. Łapott), Szczecin 2004 , s.39-47 oraz tamze Pradzyńska E., Zbiory afrykańskie Muzeum Narodowego w Szczecinie – historia gromadzenia, s.362-379.
6 E Pradzynska op.cit. s.368.
