Odkrycia/efekty badań

Rozprawa habilitacyjna Teksty hotentockie, złożona końcem 1936 roku na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W wyniku badań przeprowadzonych w Afryce Południowo – Zachodniej i potwierdzeniu pozycji wybitnego znawcy języków i kultury ludów Kojsan, w latach 1937 - 1938 przebywał w Paryżu i Gandawie, gdzie reprezentował Polskę jako uczestnik konferencji naukowych i seminariów poświęconych językom afrykańskim. W roku 1938, podczas pobytu w Londynie spotkał się z Bronisławem Malinowskim.

Z punktu widzenia etnografii i dokumentacji dziedzictwa kulturowego, w okresie kilku miesięcy badań językoznawczych na terenach obecnej Namibii, zgromadził unikalną i jedyną jak dotychczas w polskich zbiorach etnograficznych kolekcję obiektów obrazującą kulturę ludów Kojsan (głównie Sanów).

Oddajmy głoś autorowi:¹ (…) to nie jest podróż Livingstone”a ani podróż w stylu wyprawy księcia Meklemburskiego (w której wziął udział nasz wybitny antropolog Jan Czekanowski). Moja podróż miała na celu przede wszystkim badania językowe u Hotentotów i Buszmenów, a zwłaszcza studia fonetyczne nad ich wymową, nad sposobem w jaki oni „mlaskają”, jak łączą oni owe mlaski z samogłoskami i spółgłoskami, jakie są rodzaje tych mlasków i co one wyrażają (…). Człowiek, względnie nauka, ma prawo i obowiązek dotrzeć do źródeł mowy ludzkiej (…), bo wszakże mowa to pierwszorzędne narzędzie myśli, rozwoju ludzkiego i kultury.

Po powrocie z językoznawczych badań terenowych w Afryce, Roman Stopa publikował liczne artykuły, rozprawy i opracowania z zakresu etnomuzykologii, językoznawstwa i fonetyki jak również pisał książki i artykuły popularno – naukowe poświęcone głównie tematyce kultur i języków Afryki Południowo – Zachodniej. Stopniowo jednak oddalał się od problematyki bezpośrednio związanej z Afryką. Na podstawie jego publikacji pochodzących z lat 60. i 70., a także materiałów archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Nauki PAU i PAN w Krakowie można stwierdzić, że jego zainteresowania badawcze oscylowały wówczas wokół ewolucji i rozwoju mowy ludzkiej. Najprawdopodobniej też głoszone przez niego oryginalne, lecz zarazem kontrowersyjne teorie dotyczące powstania mowy ludzkiej, bazujące w znacznej mierze na obserwacjach poczynionych wśród jednych z najbardziej archaicznych kultur plemiennych, doprowadziły do narastającego konfliktu z uniwersyteckim kręgiem językoznawców. Nie mając wsparcia ze strony środowiska, po nieudanej próbie obrony utrzymania i rozwijania na UJ studiów nad językami afrykańskimi, prof. Stopa wycofał się z czynnego życia naukowego, zachowując jednak rozległe kontakty z międzynarodowym środowiskiem afrykanistów-językoznawców. Jego prace, wydane na przeciągu kilkudziesięciu lat książki, artykuły i opracowania, a przede wszystkim jego pasja i rozległa wiedza, stały się inspiracją dla wielu młodszych językoznawców i afrykanistów, wśród których znalazł się między innymi wybitny specjalista w zakresie suahili i języka Herero, prof. Rajmund Ohly.