Polskie poznawanie świata

Odkrycia/efekty badań

Zobacz także L. Janikowski - towarzysz podróży

Odkrycia/efekty badań

Rozprawa habilitacyjna Teksty hotentockie, złożona końcem 1936 roku na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W wyniku badań przeprowadzonych w Afryce Południowo – Zachodniej i potwierdzeniu pozycji wybitnego znawcy języków i kultury ludów Kojsan, w latach 1937 - 1938 przebywał w Paryżu i Gandawie, gdzie reprezentował Polskę jako uczestnik konferencji naukowych i seminariów poświęconych językom afrykańskim. W roku 1938, podczas pobytu w Londynie spotkał się z Bronisławem Malinowskim.

 

Z punktu widzenia etnografii i dokumentacji dziedzictwa kulturowego, w okresie kilku miesięcy badań językoznawczych na terenach obecnej Namibii, zgromadził unikalną i jedyną jak dotychczas w polskich zbiorach etnograficznych kolekcję obiektów obrazującą kulturę ludów Kojsan (głównie Sanów).

Oddajmy głoś autorowi:1 (…) to nie jest podróż Livingstone”a ani podróż w stylu wyprawy księcia Meklemburskiego (w której wziął udział nasz wybitny antropolog Jan Czekanowski). Moja podróż miała na celu przede wszystkim badania językowe u Hotentotów i Buszmenów, a zwłaszcza studia fonetyczne nad ich wymową, nad sposobem w jaki oni „mlaskają”, jak łączą oni owe mlaski z samogłoskami i spółgłoskami, jakie są rodzaje tych mlasków i co one wyrażają (…). Człowiek, względnie nauka, ma prawo i obowiązek dotrzeć do źródeł mowy ludzkiej (…), bo wszakże mowa to pierwszorzędne narzędzie myśli, rozwoju ludzkiego i kultury.

Po powrocie z językoznawczych badań terenowych w Afryce, Roman Stopa publikował liczne artykuły, rozprawy i opracowania z zakresu etnomuzykologii, językoznawstwa i fonetyki jak również pisał książki i artykuły popularno – naukowe poświęcone głównie tematyce kultur i języków Afryki Południowo – Zachodniej. Stopniowo jednak oddalał się od problematyki bezpośrednio związanej z Afryką. Na podstawie jego publikacji pochodzących z lat 60. i 70., a także materiałów archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Nauki PAU i PAN w Krakowie można stwierdzić, że jego zainteresowania badawcze oscylowały wówczas wokół ewolucji i rozwoju mowy ludzkiej. Najprawdopodobniej też głoszone przez niego oryginalne, lecz zarazem kontrowersyjne teorie dotyczące powstania mowy ludzkiej, bazujące w znacznej mierze na obserwacjach poczynionych wśród jednych z najbardziej archaicznych kultur plemiennych, doprowadziły do narastającego konfliktu z uniwersyteckim kręgiem językoznawców. Nie mając wsparcia ze strony środowiska, po nieudanej próbie obrony utrzymania i rozwijania na UJ studiów nad językami afrykańskimi, prof. Stopa wycofał się z czynnego życia naukowego, zachowując jednak rozległe kontakty z międzynarodowym środowiskiem afrykanistów-językoznawców. Jego prace, wydane na przeciągu kilkudziesięciu lat książki, artykuły i opracowania, a przede wszystkim jego pasja i rozległa wiedza, stały się inspiracją dla wielu młodszych językoznawców i afrykanistów, wśród których znalazł się między innymi wybitny specjalista w zakresie suahili i języka Herero, prof. Rajmund Ohly.

 

1 Wszystkie cytaty za odręcznymi notatkami oraz zapiskami z podróży, znajdującymi się w Archiwum Nauki PAU i PAN w Krakowie (spuścizna: Roman Stopa K III – 125, sygn. jednostki: 16, 54 i 88)

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.